Yπουργείο Πολιτισμού
Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Για το μέλλον του ευρωπαϊκού κινηματογράφου και του οπτικοακουστικού τομέα μετά τη διεύρυνση
από την πολιτιστική διαφορετικότητα στην ευρωπαϊκή ταυτότητα
Θεσσαλονίκη 25-27 Μαΐου 2003
Η διάσκεψη για «Το μέλλον του ευρωπαϊκού κινηματογράφου και του οπτικοακουστικού μετά τη διεύρυνση» πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις 25, 26 και 27 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη.
Συμμετείχαν ο Πρόεδρος του Συμβουλίου των Υπουργών Πολιτισμού της Ε.Ε., καθηγητής κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, υπουργοί κρατών-μελών, η Επίτροπος Πολιτισμού και Εκπαίδευσης κα. Viviane Reding, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκπρόσωποι των κρατών μελών της Ε.Ε, γνωστοί δημιουργοί του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, πρόεδροι κινηματογραφικών οργανισμών και ελληνικών επαγγελματικών ενώσεων, καθώς και διάφοροι εμπειρογνώμονες από 36 χώρες.
Η διατήρηση της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας και η ανάδειξη της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής και οπτικοακουστικής δημιουργίας ως συντελεστής διαμόρφωσης της ευρωπαϊκής ταυτότητας αποτέλεσε το επίκεντρο του προβληματισμού που αναπτύχθηκε κατά το τριήμερο των εργασιών. Στο πλαίσιο αυτό και με δεδομένη την παράγραφο 4 του άρθρου 151, σχετικά με την αναγκαιότητα συνυπολογισμού της πολιτιστικής διάστασης στη διαδικασία λήψης αποφάσεων από την Ε.Ε., η διαμόρφωση μιας κοινής ευρωπαϊκής κινηματογραφικής και οπτικοακουστικής πολιτιστικής πολιτικής προσαρμοσμένης στις ανάγκες της διευρυμένης Ευρώπης , μπορεί να συμβάλλει στη διατήρηση της συλλογικής ιστορικής μνήμης και στην ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής ταυτότητας.
Η σημασία της οπτικοακουστικής δημιουργίας είναι προφανής και αυταπόδεικτη για τον πολιτισμό του 20ου αιώνα. Η διαπίστωση αυτή πρέπει να ληφθεί υπόψη από τα εκπαιδευτικά συστήματα των ευρωπαϊκών χωρών. Το σχολείο είναι ο μόνος χώρος που βρίσκεται έξω από τους νόμους της αγοράς, μέσα από αυτό αναπαράγεται και αναπτύσσεται ο πολιτισμός μας και μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στη γνώση, την καλλιέργεια και την ανάπτυξη του γούστου και μπορεί να αποτελέσει αντίβαρο στην μονομέρεια των προτεινόμενων οπτικοακουστικών προϊόντων που στην πλειοψηφία τους είναι αμερικανικά.
Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να υιοθετήσει την οπτικοακουστική κληρονομιά (την εθνική αλλά και τη διεθνή) όπως ακριβώς τη λογοτεχνία και να αναλάβει τη διάσωση και τη διάδοσή της, δίνοντας ακόμη στα παιδιά τη δυνατότητα να γνωρίσουν τον κινηματογράφο, ή να κάνουν κινηματογράφο, σύμφωνα με το ελληνικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να δημιουργήσει θεατές πολύ πιο ώριμους και εκπαιδευμένους, θεατές-πολίτες που δεν έχουν στερηθεί το δικαίωμα της πλουραλιστικής γνώσης και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης της πολιτιστικής τους ταυτότητας.
Η ανεπαρκής κυκλοφορία των ευρωπαϊκών ταινιών και η ελάχιστη πρόσβαση την οποία έχει στην πραγματικότητα, ο ευρωπαίος θεατής στις δικές του ταινίες, τον αποξενώνει από την κουλτούρα των γειτόνων του. Η ευρωπαϊκή οπτικοακουστική πολιτική δεν έχει απαντήσει ακόμα αποτελεσματικά στην κυριαρχία των αμερικανικών προϊόντων. Η πολιτική στον τομέα αυτό πρέπει να γίνει πολύ πιο αποφασιστική, να διατηρήσει και να ενισχύσει τους υπάρχοντες επιτυχημένους μηχανισμούς όπως το EUROPA CINEMAS του προγράμματος ΜEDIA PLUS, αλλά και να αναλάβουν συνδυασμένες και συμπληρωματικές δράσεις.
Επειδή η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν μπορεί να επαφίεται αποκλειστικά στους θεσμικούς υποστηρικτικούς μηχανισμούς να επιδιωχθεί η δημιουργία διευρυμένων ευρωπαϊκών δικτύων, με την παροχή κινήτρων σε ιδιώτες επιχειρηματίες υπό τον όρο ότι θα διακινούν ευρωπαϊκές ταινίες σε έξι τουλάχιστον χώρες. Χρειάζεται ακόμη να ενισχυθούν οι υπάρχοντες μηχανισμοί στήριξης και να δημιουργηθούν και νέοι σε ευρωπαϊκό ή περιφερειακό επίπεδο για την υποστήριξη της κινηματογραφίας των νέων χωρών που βρίσκονται στη φάση της δημιουργίας για την καλύτερη ανάπτυξη των παραγωγικών σχεδίων σε όλες τις φάσεις τους, από το σενάριο ως τη διανομή.
Η ανάπτυξη ενός γόνιμου προβληματισμού και η ανάγκη που εκφράστηκε για τη λήψη μέτρων πρακτικού χαρακτήρα, οδήγησε στην ομόφωνη αποδοχή της πρότασης του Προεδρεύοντος στο Συμβούλιο Υπουργών Πολιτισμού της Ε.Ε., καθηγητή κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος ανακοίνωσε συνάντηση των Κέντρων Κινηματογράφου των 25 χωρών, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας, με τη συμμετοχή μιας κρατικής, κατά προτίμηση, τηλεόρασης και μίας εμπορικής τράπεζας, από κάθε χώρα, με σκοπό να εξεταστούν οι δυνατότητες συνεργασίας στους τομείς της παραγωγής και της διανομής της Ευρωπαϊκής ταινίας.
