Ημέρες Ανεξαρτησίας

Let the Right One In

Είναι πάντα δύσκολο να συνοψίσεις ένα πρόγραμμα σχεδόν 50 τίτλων σε μια σελίδα, πολύ περισσότερο κάτω από μια θεματική σκοπιά, όπως συνήθως θέλουν οι «ειδικοί». Θα προτιμήσω λοιπόν να μιλήσω σκόρπια για κάποιες ξεχωριστές του στιγμές. Όχι ότι δεν υπάρχουν θεματικοί άξονες, τις συνδέσεις όμως τις αφήνω στους καλόπιστους θεατές. Όπως υπάρχουν και κάποιες σταθερές εμμονές του τμήματος τις οποίες όσοι μας παρακολουθούν από κοντά θα ναγνωρίσουν εύκολα. Για παράδειγμα, η παρουσία του Μπριγιάντε Μεντόζα για τρίτη φορά με το Σέρβις, την πλέον αμφιλεγόμενη ταινία των φετινών Καννών. Όπως και η επιστροφή του Κιμ Τζι-γουν με το οργιαστικό ασιατικό-σπαγγέτι γουέστερν Ο καλός, ο κακός και ο παράξενος. Ακόμη και της αμερικανίδας Κέλι Ράιχαρτ, με την τρίτη και καλύτερη ίσως μέχρι σήμερα δουλειά της, Η Ουέντι και η Λούσι. Εδώ μου δίνεται η ευκαιρία να πω, παρενθετικά, ότι η φετινή χρονιά είναι ίσως η καλύτερη των Νέων Αμερικανών, με πέντε επιλογές ολότελα διαφορετικές και αντιπροσωπευτικές των διαφορετικών τάσεων που στριμώχνονται κάτω από την ομπρέλα του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά. Προσθέστε και τον Aζέιζελ Τζέικομπς από τη Νέα Υόρκη που εντυπωσίασε με το Ο μαμάκιας και βρίσκεται δίκαια στην κατηγορία «Κάποιος να τους προσέχει», ως εκπρόσωπος ενός σινεμά τυπικά νεοϋρκέζικου και μποέμ, αλλά και βαθιά ανθρώπινου.

Στο κέντρο, ωστόσο, της φετινής χρονιάς βρίσκεται, αποτελώντας ταυτόχρονα και το μεγάλο μας στοίχημα, το αφιέρωμα στον Ουσμάν Σεμπέν. Ο μεγαλύτερος, δυστυχώς όχι πια εν ζωή, Αφρικανός σκηνοθέτης από τη Σενεγάλη και εκπρόσωπος του πάλαι ποτέ περιφερειακού, και βαθιά πολιτικού, σινεμά του Τρίτου Κόσμου τιμάται με μια πλήρη αναδρομή, σε μια εποχή όπου δυστυχώς η Μαύρη Ήπειρος βρίσκεται εκτός κινηματογραφικής μόδας. Ακόμη κι αν φέτος, συμπτωματικά, από εκεί μας έρχονται δύο από τις σημαντικότερες ταινίες αυτής της χρονιάς. Ο σπουδαίος Χαιλέ Γκερίμα από την Αιθιοπία, ένας σκηνοθέτης που ποτέ δεν έκρυψε την επιρροή του Σεμπέν στο έργο του,
επιστρέφει θριαμβευτικά μετά από πολλά χρόνια απουσίας με το επικών διαστάσεων Teza, μια πολιτική saga που διατρέχει δύο δεκαετίες από την ταραγμένη ιστορική διαδρομή της πατρίδας του και, σε μεγάλο βαθμό, ολόκληρης της Αφρικής στη μετα-αποικιοκρατική περίοδο. Με μια ολότελα διαφορετική γραφή, ο πολύ νεότερος Τάρικ Τεγκία από την Αλγερία στην εντυπωσιακή Ενδοχώρα, βάζει την ίδια την αλγερινή γη –τόπο επανάστασης και εξορίας– στο ρόλο του πρωταγωνιστή. Ανάλογες ευαισθησίες και προσεγγίσεις μοιράζονται μαζί του και δύο από τις συμμετοχές της Λατινικής Αμερικής: το Λίβερπουλ του Λισάνδρο Αλόνσο και ο Ουρανός, η γη και η βροχή του Χοσέ Λουίς Τόρες Λέιβα από τη Χιλή, δύο δύσκολες επιλογές για τις οποίες είμαστε περήφανοι που τις φιλοξενούμε.

Αναμφισβήτητα, κεντρικό γεγονός της φετινής μας χρονιάς είναι η παρουσία του Τέρενς Ντέιβις στη Θεσσαλονίκη για ένα μοναδικό masterclass με αφορμή την πλήρη αναδρομή στο έργο του. Εδώ και χρόνια περιμέναμε να γυρίσει επιτέλους την έκτη, μόλις, ταινία του (σε μια καριέρα τριάντα σχεδόν χρόνων) ο –κατά πολλούς– σημαντικότερος εν ζωή Βρετανός δημιουργός. Η αναμονή γέννησε ένα ποιητικό και συχνά αφοριστικά φαρμακερό δοκίμιο για το Λίβερπουλ, τη γενέθλια πόλη του, με ένα τίτλο που τα λέει όλα: Για το χρόνο και την πόλη. Από εκεί κοντά έρχονται και οι «Κάποιος να τους Προσέχει» Desperate Optimists, ένα ζευγάρι (στην τέχνη και τη ζωή) που ζει και δημιουργεί στη
Μεγάλη Βρετανία και ξεκίνησε από το θέατρο και την πειραματική performance για να κινηθεί προς το φιλμ. Έρχονται για να παρουσιάσουν τον κύκλο μικρού μήκους ταινιών Αστική ζωή, (εννιά συνολικά ταινίες από τις οποίες οι εφτά αποτελούνται από ένα μόνο πλάνο), γυρισμένο σε συνεργασία με τοπικές κοινότητες στη Βρετανία και την Ιρλανδία, και το εντυπωσιακό τους ντεμπούτο Χέλεν.

Χαίρομαι επίσης γιατί συνεχίζουμε και φέτος τη συνάντηση μουσικής και κινηματογράφου και τις παρουσιάσεις νέων μουσικών σχημάτων από τη Θεσσαλονίκη, αυτή τη φορά δύο μαζί, των Good Luck Mister Gorsky και των Eventless Plot, στους οποίους αναθέσαμε να γράψουν μουσική και να συνοδέψουν ζωντανά την προβολή της βωβής cult ταινίας Η άμαξα φάντασμα του Βίκτορ Σγιέστρεμ. Ας πούμε ότι πλέον εγκαινιάζουμε, άτυπα, και ένα ακόμη σταθερό κομμάτι των Ημερών Ανεξαρτησίας που θα λέγεται ID Soundtracks. Συνεχίζουμε όμως και τις DIY αναζητήσεις μας και τις αναθέσεις με ένα ξεχωριστό project. Ο νεότατος Μάικλ Όλμπραϊτ έρχεται στη Θεσσαλονίκη όχι μόνο για να παρουσιάσει ένα ντοκιμαντέρ για τους Sonic Youth (γυρισμένο από μαθητές), αλλά για να συντονίσει ένα ανάλογο πείραμα με φοιτητές από το Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ, οι οποίοι θα καλύψουν δύο ξεχωριστές συναυλίες του φεστιβάλ και θα μοιραστούν μαζί μας το αποτέλεσμα. Χαίρομαι, τέλος, γιατί θα υποδεχτούμε στη Θεσσαλονίκη μια cult μορφή του Βραζιλιάνικου σινεμά, τον τρομερό «Coffin Joe» (κατά κόσμο Jose Mojica Marins) με το μεταμεσονύκτιο και άκρως βλάσφημο Η ενσάρκωση του Κακού. Σταματώ εδώ και απλά παραπέμπω στον τίτλο αυτού του σημειώματος, που δεν αντιπροσωπεύει μόνο μια (αγαπημένη) ταινία του φετινού προγράμματος...

Λευτέρης Αδαμίδης
Kαλλιτεχνικός Διευθυντής, «Ημέρες Ανεξαρτησίας»