Η γη της Ισπανίας

Ο Γιόρις Ίβενς παρουσίασε την τελευταία του ταινία, Μια ιστορία του ανέμου, στο Φεστιβάλ Βενετίας το 1988, όπου έλαβε το Χρυσό Λιοντάρι για την προσφορά του στον κινηματογράφο. Η ταινία αποτέλεσε το επιστέγασμα εξήντα ετών κινηματογραφικής δημιουργίας του «ιπτάμενου Ολλανδού με την κόκκινη καρδιά».
Γεννήθηκε στην Ολλανδία το 1898. Στα πρώτα του έργα περιλαμβάνονται η Γέφυρα, που θεωρήθηκε ένα αβάν-γκαρντ αριστούργημα, και η ποιητική Βροχή. Ο Ίβενς προσκλήθηκε στη Σοβιετική Ένωση από τον Πουντόφκιν, και το 1932 έκανε την ταινία Κομσομόλ ή Το τραγούδι των ηρώων, με θέμα την κατασκευή ενός χαλυβουργείου στα Ουράλια. Το 1936 η New Film Alliance κάλεσε τον Ίβενς στη Νέα Υόρκη. Εκεί ξεκίνησε μια συνεργασία με το Ίδρυμα Ροκφέλερ, αλλά η παραμονή του στις ΗΠΑ διακόπηκε από το ξέσπασμα του ισπανικού Εμφύλιου. Ο Ίβενς πήγε στην Ισπανία, όπου γύρισε τη Γη τnς Ισπαvίας, μια ταινία που «θα έπρεπε όλος ο κόσμος να δει», κατά τον Πρόεδρο Ρούζβελτ. Το 1938, ο Ίβενς ταξίδεψε στην Κίνα, όπου με την ταινία του Τα 400 εκατομμύρια κατήγγειλε την ιαπωνική εισβολή. Το υπόλοιπο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το πέρασε στις ΗΠΑ και στον Καναδά. Συνεργάστηκε στο κεφάλαιο περί Ιαπωνίας στην περίφημη σειρά Γιατί πολεμάμε; που σκηνοθέτησε ο Φρανκ Κάπρα, αλλά οι αμερικανικές στρατιωτικές αρχές δεν τον άφησαν να τελειώσει το μοντάζ γιατί αρνήθηκαν να θεωρήσουν τον αυτοκράτορα της Ιαπωνίας εγκληματία πολέμου.
Ο Ίβενς ήταν ταγμένος στο ρεπορτάζ και το πολιτικό ντοκιμαντέρ, και στα χρόνια που ακολούθησαν έγινε πολίτης του κόσμου, συμμετέχοντας σε διάφορες διεθνείς παραγωγές. Το 1945, κι ενώ ζούσε στην Αυστραλία, η υποστήριξή του προς τον αγώνα της Ινδονησίας για ανεξαρτησία τού κόστισε το ολλανδικό του διαβατήριο, κι έτσι τα επόμενα δέκα χρόνια τα πέρασε στην Κεντρική Ευρώπη, ζώντας και δουλεύοντας στην Πράγα, στη Βαρσοβία, στο Λοτζ και στο Βερολίνο. Με την ύφεση του ψυχρού πολέμου το 1957, ο Ίβενς πήρε πίσω το διαβατήριό του και πήγε στο Παρίσι, όπου γύρισε τη λυρική ταινία Ο Σnκουάvας συναντά το Παρίσι, που απέσπασε το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Δεν έμεινε εκεί πολύ. Το 1958 γύρισε το Πριν την άvοιξn στην Κίνα, και τον επόμενο χρόνο επισκέφτηκε την Ιταλία, προσκεκλημένος του Ενρίκο Ματέι, όπου γύρισε την κοινωνιολογικού περιεχομένου ταινία Η Ιταλία δεν είναι φτωχή χώρα, σε κείμενα του Αλμπέρτο Μοράβια. Στη συνέχεια, ταξίδεψε στην Αφρική, καταγράφοντας τη διαδικασία χειραφέτησης και το τέλος της αποικιοκρατίας στο Τσαντ, στη Σενεγάλη και στο Μάλι. Τα ίδια θέματα τον απασχόλησαν στην Κούβα και τη Χιλή, ενώ οι ταινίες του γίνονταν όλο και πιο λυρικές, χωρίς να απομακρύνονται από τις κοινωνικές του ανησυχίες.
Το 1964 οργανώθηκε στην Ολλανδία μια αναδρομή στο έργο του, κι εκείνος, στη Γαλλία, γύρισε την ταινία-ποίημα Για τον Μιστράλ. Από κει, ξαναγύρισε στη νοτιοανατολική Ασία, γυρίζοντας ταινίες στο εμπόλεμο Βιετνάμ και στο Λάος. Θύμα της γοητείας της Κίνας, την επισκέφτηκε πάλι το 1971. Ο Ίβενς και η Λοριντάν πέρασαν τα επόμενα πέντε χρόνια καταγράφοντας την καθημερινή ζωή κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης. Το αποτέλεσμα ήταν το δωδεκάωρο Πώς ο Γιουκόνγκ μετακίvnσε τα βουνά. Μια ρετροσπεκτίβα το 1979 στη Φλωρεντία, έφερε πάλι τον Ίβενς για μερικά χρόνια στην Ευρώπη, όπου έζησε στην Ιταλία και τη Γαλλία ώς το 1985. Εκείνη τη χρονιά έλαβε την επίσημη συγγνώμη της ολλανδικής κυβέρνησης. Τον επόμενο χρόνο γύρισε με τη Λοριντάν στην Κίνα για να κάνει μια ταινία που χρόνια ονειρευόταν, το Μια ιστορία του ανέμου. Η ταινία πραγματεύεται το μυστικιστικό σύνδεσμο ανάμεσα στη γη, στον άνεμο, στο νερό και στα αντικείμενα του πολιτισμού. Εδώ φαίνεται η διαίσθηση, η γενναιότητα, η πίστη και η ελπίδα του Ίβενς, και η φιλοσοφία ενός ανθρώπου που ποτέ δεν υπήρξε αδιάφορος ή αμέτοχος στα γεγονότα του αιώνα. Ο Γιόρις Ίβενς πέθανε στο Παρίσι τον ιούνιο του 1989.

(επιλεκτική)
1912 De wigwam/Το τίπι
1927 Etudes des mouvements a ParisΣπουδή κινήσεων στο Παρίσι
1928 De brug/Η γέφυρα
1929 Branding/Breakers/Τα κύματα
1929 Ik-film/I film/Εγώ φιλμ
1929 Schaatsenrijden/Ice Skating/Πατινάζ στον πάγο
1929 Arm Drenthe (De nood in de Drentsche venen)/
Poor Drenthe (The Misery in the Peat-moors of Drenthe)/Καημένη Ντρέντε (Η δυστυχία στους τυρφώνες της Ντρέντε)
1929 Regen/Rain/Βροχή
1930 We Are Building/Χτίζουμε
1931 Philips Radio/Βιομηχανική συμφωνία
1932 Creosoοt/Κρεώσοτο
1932 Pesn o gerojach (Komsomol)//Κομσομόλ ή το τραγούδι των ηρώων
1933 Nieuwe gronden/Νέα γη
1934 Misere au Borinage/Δυστυχία στο Μπορινάζ
1937 The Spanish Earth/Η γη της ισπανίας
1939 The 400 Million/Τα 400 εκατομμύρια
1940 New Frontiers/Νέα σύνορα
1940 Power and the Land/Ο ηλεκτρισμός και η γη
1941 Our Russian Front/Το ρωσικό μας μέτωπο
1946 Indonesia Calling!/Εδώ ινδονησία!
1949 Pierwsze lata/Τα πρώτα χρόνια
1954 Das Lied der Strome/Το τραγούδι των ποταμών
1957 La Seine a rencontre Paris/Ο Σηκουάνας συναντά το Παρίσι
1958 Before Spring/Πριν την άνοιξη
1958 Six Hundred Million with you/Έξι εκατομμύρια μαζί σου
1960 Italy Is not a Poor Country/Η ιταλία δεν είναι φτωχή χώρα
1961 Carnet de viaje/Ταξιδιωτικό ημερολόγιο
1963 A Valparaiso/Στο Βαλπαράισο
1963 The Little Circus/Το μικρό τσίρκο
1964 The Victory Train/Το τρένο της νίκης
1965 Pour le Mistral/Για τον Μιστράλ
1966 Rotterdam Europoort//Ρότερνταμ, το λιμάνι της Ευρώπης
1967 Loin de Vietnam/Μακριά απ’ το Βιετνάμ
1968 Le Dix-Septieme parallele/Ο 17ος παράλληλος
1976 Comment yukong deplaca les montagnes/Πώς ο Γιουκόνγκ μετακίνησε τα βουνά
1988 Une Histoire du vent/Μια ιστορία του ανέμου