«Ηρωικά Χαμένοι»: Μεγάλο αφιέρωμα στον σπουδαίο Κεν Λόουτς

ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

«Ηρωικά Χαμένοι»: Μεγάλο αφιέρωμα στον σπουδαίο Κεν Λόουτς

Σταύρος Τορνές // Πέμπτη 28 Νοεμβρίου-Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2024

H Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης επιστρέφει δυναμικά, κάνοντας πρεμιέρα για τη φετινή σεζόν με το μεγάλο αφιέρωμα «Ηρωικά Χαμένοι», φιλοξενώντας 13 ταινίες του σπουδαίου βρετανού δημιουργού Κεν Λόουτς, στο αγαπημένο σινεφίλ στέκι της αίθουσας Σταύρος Τορνές (Αποθήκη 1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης), από τις 28 Νοεμβρίου έως τις 4 Δεκεμβρίου. Ένας από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών, βραβευμένος δύο φορές με τον Χρυσό Φοίνικα (για τις ταινίες Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι και Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ), αλλά και κάτοχος του απόλυτου ρεκόρ στην ιστορία των Καννών με 15 συμμετοχές στο διαγωνιστικό τμήμα, ο Κεν Λόουτς μάς έχει χαρίσει ένα έργο που ξεπερνά κατά πολύ τα όρια μιας πολύτιμης κινηματογραφικής παρακαταθήκης, και το οποίο αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία μετά την οριστική απόφασή του να αποσυρθεί από τη σκηνοθεσία.

Αμετανόητα και αδιαπραγμάτευτα ουμανιστικό, χωρίς ποτέ να υποκύπτει στους πειρασμούς του ξύλινου διδακτισμού και της κραυγαλέας καταγγελίας, το σινεμά του Κεν Λόουτς είναι προικισμένο με ένα sui generis δοτικό και γενναιόδωρο άγγιγμα, που εκπέμπει την πιο ανιδιοτελή ενσυναίσθηση, παρέα με την πιο στιβαρή ηθική επιταγή. Στον κόσμο του Λόουτς, ο αγώνας για έναν λίγο πιο δίκαιο και φωτεινό κόσμο δεν προκύπτει ποτέ ως εκβιαστικό μήνυμα-επιμύθιο, αλλά ως αδήριτη βιολογική ανάγκη και προαπαιτούμενο της ίδιας της ζωής και ύπαρξης. Πλάθοντας ιστορίες με τις οποίες ο καθένας μπορεί να ταυτιστεί και ήρωες με τους οποίους συνδέεται κανείς σχεδόν ασυναίσθητα, οι ταινίες του Κεν Λόουτς προτάσσουν ένα ακλόνητο «μαζί» ως ύστατο ανάχωμα σε μια κουλτούρα ιδιώτευσης, ατομικισμού, αποξένωσης και εκμετάλλευσης. Στις ταινίες του, καμία προσπάθεια δεν είναι μάταιος κόπος, κανένας απόκληρος δεν περπατά μονάχος, καμία ήττα δεν είναι προτιμότερη από τη συνθηκολόγηση.

Φυσικά, οι κινηματογραφικές αρετές του Κεν Λόουτς δεν εξαντλούνται στην ευαίσθητη αύρα που αποπνέουν οι ταινίες του, αλλά επεκτείνονται σε ένα πλήθος από εκφραστικά-τεχνικά πεδία. Αξεπέραστος μαέστρος στις πολυφωνικές σκηνές κλειστού χώρου και στις διαλογικές συγκρούσεις. Αληθινός αρτίστας του ρεπεράζ και της διεύθυνσης ηθοποιών, ικανός να πυροδοτήσει τη μεγαλύτερη συγκινησιακή φόρτιση με μια απλή μετατόπιση της κάμερας. Άριστος εκφραστής και γνώστης της μεταμορφωτικής δύναμης του μοντάζ και του ντεκουπάζ. Πάνω απ’ όλα, ίσως, ένας δημιουργός με βήμα αταλάντευτο και φωνή σταθερή, ο οποίος δεν νόθευσε ποτέ την προσωπική του σφραγίδα σε κανένα δραματουργικό, υφολογικό ή αισθητικό άξονα του έργου του.

Οι 13 ταινίες του συναρπαστικού αφιερώματος «Ηρωικά Χαμένοι» διατρέχουν τη ραχοκοκαλιά μιας λαμπρής καριέρας 55 ετών, στην οποία ο Λόουτς μεγαλούργησε σε πολλά διαφορετικά πεδία και ρεύματα, καταρρίπτοντας στην πράξη τον βιαστικό ισχυρισμό της επαναληψιμότητας στη φιλμογραφία του. Από το οικογενειακό δράμα και τον kitchen sink ρεαλισμό του βρετανικού σινεμά, μέχρι το πολιτικό θρίλερ, την ιστορική τοιχογραφία εποχής, την ανάλαφρη κωμωδία κοινωνικών αποχρώσεων και την ταινία ενηλικίωσης, ο Λόουτς επαναλαμβανόταν όλα αυτά τα χρόνια σε ένα και μόνο πράγμα: την ακλόνητη πεποίθησή του ότι ο άνθρωπος, όπως το ορίζει και η ετυμολογία της λέξης, οφείλει πάντα να έχει το βλέμμα στραμμένο προς τα πάνω.

Όπως είχε γράψει κάποτε και ο αξέχαστος Μισέλ Δημόπουλος στην ειδική έκδοση του Φεστιβάλ (1998) για το έργο του Κεν Λόουτς. «Οι ανθρώπινοι χαρακτήρες του Λόουτς είναι ευάλωτοι, αντιφατικοί, ηττημένοι, μέθυσοι, άνεργοι, πρεζάκια, αλλά έχουν ένα ανυπέρβλητο προσόν: μπορούν να αγαπήσουν. Η αγάπη είναι το έσχατο καταφύγιό τους, το σύνορο της επιβίωσης, το κριτήριο της αξιοπρέπειας». Και όπως ξέρουμε πολύ καλά, η αγάπη, τουλάχιστον για όσο υπάρχουν ο κόσμος, η ζωή και οι άνθρωποι, δεν θα γίνει ποτέ παρωχημένη.