Οροσειρά των ονείρων

Γεννήθηκε στο Σαντιάγο της Χιλής το 1941. Το ενδιαφέρον του για το ντοκιμαντέρ ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’50 όταν, ως έφηβος, πρωτοήρθε σε επαφή με μερικές από τις ταινίες του Κρις Μαρκέρ, του Φρεντρίκ Ροσίφ και του Λουί Μαλ. Σπούδασε κινηματογράφο στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο του Καθο-λικού Πανεπιστημίου της Χιλής και στην Επίσημη Σχολή Κινηματογράφου στη Μαδρίτη, απ’ όπου κι αποφοίτησε με πτυχίο σκηνοθεσίας το 1970. Ο Γκουσμάν επέστρεψε στη Χιλή το 1971 και σκηνοθέτησε το πρώτο του ντοκιμαντέρ The First Year (Ο πρώτος χρόνος), που κάλυπτε τους πρώτους δώδεκα μήνες της κυβέρνησης του Σαλβαδόρ Αλιέντε. Η ταινία προβλήθηκε στις αίθουσες της χώρας την ίδια χρονιά. Ο Γάλλος ντοκιμαντερίστας Κρις Μαρκέρ, που εκείνο τον καιρό βρισκόταν στη Χιλή, συμπτωματικά είδε την ταινία και προθυμοποιήθηκε να βοηθήσει στη διανομή της στη Γαλλία. Δύο χρόνια αργότερα, και πάλι ο Μαρκέρ πρόσφερε στον Γκουσμάν ανεκτίμητη βοήθεια, χαρίζοντάς του μπομπίνες φιλμ που χρειαζόταν που χρειαζόταν για να ξεκινήσει τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ Η Μάχη της Χιλής, μιας τριλογίας διάρκειας τεσσερισήμισι ωρών για τον τελευταίο χρόνο του Αλιέντε στην εξουσία. Τα γυρίσματα διήρκεσαν μέχρι την τελευταία μέρα του πραξικοπήματος.
Την ημέρα του πραξικοπήματος, ο Γκουσμάν φυλακίστηκε στο Εθνικό Στάδιο της Χιλής, όπου και παρέμεινε εγκλωβισμένος για 15 μέρες. Όταν αφέθηκε ελεύθερος, έφυγε για την Ευρώπη, παίρνοντας μαζί του τα κουτιά του φιλμ. Εκεί ξεκίνησε να ψάχνει για χρηματοδότηση προκειμένου να ολοκληρώσει την ταινία του. Αυτή τη φορά, σανίδα σωτηρίας έτεινε το Κουβανικό Κινηματογραφικό Ινστιτούτο (ICAIC), που προσφέρθηκε να αναλάβει την ολοκλήρωση του μοντάζ και των άλλων εργασιών του post-production της ταινίας. Ο Γκουσμάν μετοίκησε στην Αβάνα και τελείωσε την ταινία λίγα χρόνια αργότερα. ΗMάχη της Χιλής κέρδισε 6 μεγάλα βραβεία στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική και βρήκε διανομή στο εμπορικό κύκλωμα σε 35 χώρες. Το κινηματογραφικό περιοδικό Cineaste την ανακήρυξε «μία από τις δέκα καλύτερες πολιτικές ταινίες της εποχής μας». Αργότερα, ο Γκουσμάν, που ζούσε στην Ισπανία και αργότερα στη Γαλλία, συνέχισε να γυρίζει ντοκιμαντέρ, πολλά εκ των οποίων επικεντρώθηκαν σε ζητήματα της χώρας του. Το 1986 γύρισε το Εν ονόματι του Κυρίου (In the Name of God) (Μεγάλο Βραβείο, Φεστιβάλ Φλωρεντίας 1987) για τον αγώνα της Καθολικής Εκκλησίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Χιλή. Από το 1990 ώς το 1992 γύριζε τον Σταυρό του Νότου (Μεγάλο Βραβείο, Φεστιβάλ Μασσαλίας 1992) για τη θεολογία της απελευθέρωσης και τη λαϊκή θρησκοληψία. Το 1995, το Χωριό σε αγωνία (A Village Fading Away) είχε ως θέμα την ιστορική μνήμη ενός μεξικανικού χωριού. Το 1997, το Χιλή,η επίμονη μνήμη διερευνούσε τη συλλογική πολιτική αμνησία στη Χιλή. Το 1999 έφερε το Νησί του Ροβινσώνα Κρούσου, με θέμα το ομώνυμο νησί στ’ ανοιχτά της Χιλής. Το 2001, η Υπόθεση Πινοσέτ εξέτασε τη νομική υπόθεση διεθνούς ενδια- φέροντος που κινήθηκε σε βάρος του Στρατηγού Αουγκούστο Πινοσέτ (Μεγάλο Βραβείο, Φεστιβάλ Μασσαλίας 2001). Το 2002, ο Γκουσμάν ολοκλήρωσε το Μαδρίτη (Madrid), μια προσωπική ματιά στην πρωτεύουσα της Ισπανίας. Στη συνέχεια, γύρισε το Σαλβαδόρ Αλιέντε (SalvadorAllende), που κυκλοφόρησε από την Icarus Films το Σεπτέμβριο του 2006. Η βραβευμένη αυτή ταινία, που έτυχε μεγάλης αποδοχής, αφηγείται την ιστορία του Αλιέντε, από τα νεανικά του χρόνια στο Βαλπαραΐσο και τις πρώτες του προεδρικές καμπάνιες, μέχρι τις θαρραλέες κρατικές μεταρρυθμίσεις που πρότεινε και το θάνατό του στο βίαιο δεξιό πραξικόπημα στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973. Η πιοπρόσφατη ταινία του Γκουσμάν είναι ένας θαυμάσιος προσωπικός στοχασμός, το Νοσταλγώντας το φως (NostalgiafortheLight, 2010), που κέρδισε το βραβείο για το Καλύτερο Ντοκιμαντέρ (Prix ARTE) της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, και συμπεριλήφθηκε στη λίστα με τις 10 καλύτερες ταινίες του 2010 του περιοδικού Sight& Sound. Το 2011 κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ και στον Καναδά από την Icarus Films. Ο Πατρίσιο Γκουσμάν είναι επικεφαλής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ FIDOCS στο Σαντιάγο της Χιλής, που ίδρυσε ο ίδιος το 1997. Ζει στο Παρίσι με τη Ρενάτε Ζάχσε, που συνεργάζεται μαζί του στα σενάρια των ταινιών του και ήταν παραγωγός στο Νοσταλγώντας το φως. Οι δυο κόρες του, Ανδρέα και Καμίλα, είναι επίσης σκηνοθέτιδες και συμμετέχουν κατά καιρούς στις δουλειές του.

1971 Ο πρώτος χρόνος
1972 Η απάντηση του Οκτώβρη
1975 Η μάχη της Χιλής, μέρος Ι: H εξέγερση της μπουρζουαζίας
1976 Η μάχη της Χιλής, μέρος ΙΙ: Το Πραξικόπημα
1979 Η μάχη της Χιλής, μέρος ΙΙΙ: Η δύναμη του λαού
1986 Εν ονόματι του Κυρίου
1987 Το ρόδο των ανέμων (μυθοπλασία)
1992 Ο Σταυρός του Νότου
1995 Χωριό σε αγωνία
1997 Χιλή, η επίμονη μνήμη
1999 Το νησί Ροβινσώνας Κρούσο
2001 Η υπόθεση Πινοσέτ
2002 Μαδρίτη
2004 Σαλβαδόρ Αλιέντε
2005 Ο Ιούλιος Βερν μου
2010 Αστρονόμοι της γειτονιάς μου (μμ)
2010 Χιλή, ένας γαλαξίας προβλημάτων (μμ)
2010 Χοσέ Μάσα, ο ταξιδιώτης του ουρανού (μμ)
2010 Όσκαρ Σάα, ο τεχνικός των άστρων (μμ)
2010 Η Μαρία Τερέσα και ο φαιός νάνος (μμ)
2010 Νοσταλγώντας το φως