Στο πλαίσιο των Agora Talks του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, πραγματοποιήθηκε η συζήτηση με τίτλο «Climate Storytelling», με αντικείμενο το πώς τα περιβαλλοντικά στοιχεία που ενσωματώνονται στις αφηγήσεις μας επηρεάζουν την αντίληψη του κοινού και συνεισφέρουν στη δημιουργία ενός ευρύτερου διαλόγου. Παράλληλα, στη συζήτηση αναλύθηκε η βαθύτερη κοινωνική σημασία της ένταξης της κλιματικής κρίσης στη συγγραφή σεναρίων, εμβαθύνοντας στον ρόλο του κινηματογράφου στην κινηματογραφική αφύπνιση.
Τη συζήτησε προλόγισε η Αγγελική Βέργου, επικεφαλής της Αγοράς, η οποία καλωσόρισε το κοινό στην προτελευταία συζήτηση της Αγοράς για τη φετινή διοργάνωση: «Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το Μουσείο Φωτογραφίας για τη φιλοξενία. Αυτή είναι μία πολύ σημαντική συζήτηση μεταξύ τριών υπέροχων επαγγελματιών. Εμείς, ως Φεστιβάλ, παλεύουμε ενεργά να προχωρήσουμε προς τη βιωσιμότητα, ερευνώντας και κάνοντας βήματα προς ένα μέλλον φιλικό προς το περιβάλλον. Προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε τους επαγγελματίες να ακολουθήσουν βιώσιμες πρακτικές στην παραγωγή ταινιών αλλά και γενικότερα, να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τη φύση. Αυτό γίνεται και μέσα από τη δημιουργία ταινιών, γιατί φυσικά οι ιστορίες δίνουν σχήμα στη ζωή μας». Κατόπιν, παρουσίασε τους ομιλητές.
Ομιλητές της εκδήλωσης ήταν ο Bassam Alasad (Παραγωγός, Creative Media Solutions, Greener Screen, Ιορδανία) και η Isabelle Fauvel (Σύμβουλος ανάπτυξης σεναρίου, Διευθύνουσα Σύμβουλος Initiative Film, Γαλλία) ενώ η Έμμα Δοξιάδη (Σκηνοθέτις, Συντονίστρια βιωσιμότητας, Everybodies, Ελλάδα) ανέλαβε τον συντονισμό της συζήτησης.
Η Έμμα Δοξιάδη καλωσόρισε το κοινό και τους ομιλητές και έδωσε τον λόγο στην Isabelle Fauvel: «Δεν είμαι ειδική στον τομέα της πράσινης ανάπτυξης αλλά προσπαθώ με τον καλύτερο τρόπο να αντιμετωπίσω το πρόβλημα από την πλευρά μου. Είμαι σύμβουλος παραγωγών και σκηνοθετών από όλον τον κόσμο και αναζητούμε με την εταιρεία μου τρόπους να είμαστε περισσότερο ενήμεροι για το τι μπορούμε να κάνουμε προς ένα βιώσιμο μέλλον», ενώ συμπλήρωσε πως το πράσινο μήνυμα που προσπαθεί να περάσει το εκάστοτε σενάριο ενίοτε χάνεται στη μετάφραση και δεν μεταφέρεται σωστά στον υπεύθυνο παραγωγής και, κατ’ επέκταση, στην οθόνη.
Στη συνέχεια, μίλησε ο Bassam Alasad: «Ξεκινήσαμε την προσπάθειά μας το 2017 και βοηθάμε κινηματογραφιστές να ακολουθήσουν και να προσαρμοστούν στις καλύτερες και πιο πράσινες πρακτικές παραγωγής. Από την άλλη πλευρά, θέλουμε να εμπλακούμε περισσότερο και στο δημιουργικό αφηγηματικό κομμάτι, είμαστε άλλωστε κι εμείς οι ίδιοι κινηματογραφιστές που παλεύουμε για μία παραγωγή πιο φιλική προς το περιβάλλον». Συμπλήρωσε πως του αρέσει να αποκαλεί τις ταινίες με πράσινο περιεχόμενο Cli-Fi (κατά το Sci-Fi): «Πρόκειται για μια ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών θεμάτων στο ήδη υπάρχον περιεχόμενο. Στον χώρο του θεάματος, που πρόκειται για μια βιομηχανία με τεράστια επιρροή στο κοινό, οι θεατές ρίχνουν τις άμυνές τους και γίνονται περισσότερο δεκτικοί στα εκάστοτε μηνύματα. Μέλημά μας είναι να τοποθετήσουμε αυτά τα μηνύματα στη σωστή θέση», τόνισε.
Στη συνέχεια, η Έμμα Δοξιάδη ανέφερε πως κοινός τόπος και των τριών είναι πως παλεύουν να βρουν τρόπους να μιλήσουν για σοβαρά κοινωνικά θέματα. Αναφέρθηκε σε μια έρευνα από το Good Energy Playbook που διεξήχθη το 2020, στην οποία εξετάστηκαν 37.452 ταινίες (γυρισμένες μεταξύ 2016-2020) και διαπίστωσαν πως μονάχα στο 2,8% αυτών υπάρχουν αναφορές με οποιονδήποτε τρόπο στην κλιματική κρίση. «Παλαιότερα είχαμε τέσσερις διακριτές εποχές και πλέον υπάρχει μια καλοκαιρινή αίσθηση στον Νοέμβρη, η εποχή των κινδύνων πυρκαγιάς φαίνεται να μεγαλώνει σε ένταση και χρονική διάρκεια. Η αφήγηση στις ταινίες έχει τη δύναμη να θέσει ζητήματα στο προσκήνιο και, λόγω των συνθηκών, αυξάνεται και η ζήτηση πράσινου περιεχομένου», σχολίασε.
Αμέσως μετά, ο Bassam Alasad αναφέρθηκε σε μια έρευνα με αντικείμενο τους υπότιτλους στα βρετανικά κανάλια από το 2020-2021, με στόχο να διαπιστωθεί πόσο συχνά αναφερόταν η κλιματική κρίση σε μη ειδησεογραφικό περιεχόμενο και κυρίως σε ψυχαγωγικό περιεχόμενο (σε σύγκριση με λέξεις όπως «γάτα» ή «τούρτα»). Φάνηκε πως υπάρχει ένα τεράστιο κενό, ωστόσο πέρυσι τα πράγματα βελτιώθηκαν ελαφρώς: «Οι συντάκτες άρχισαν προσφάτως να εστιάζουν την προσοχή τους περισσότερο σε κλιματικά ζητήματα. Ως κάποιος που υποστηρίζει το περιβάλλον, χαίρομαι που η υποστήριξή του είναι η τάση της εποχής και ανυπομονώ να γίνει η νόρμα», σχολίασε. Αναφέρθηκε έπειτα στα workshops που παρέχουν ως ομάδα και προσπαθούν να εξοικειώσουν τους επαγγελματίες με μια πιο «πράσινη» εποχή: «Προσπαθούμε να επικεντρωθούμε στις κινήσεις που μπορούμε να κάνουμε. Δεν ξέρω κατά πόσο μπορούμε να δώσουμε λύσεις αλλά προσπαθούμε να μη δίνουμε αντικρουόμενα μηνύματα. Ο κόσμος μπορεί να μιμηθεί τις πράξεις που βλέπει στην οθόνη (καλύτερες πρακτικές στο φαγητό, στις μεταφορές, στον ρουχισμό)» δήλωσε.
«Ως σύμβουλοι μπορούμε μονάχα να ανοίξουμε τη συζήτηση», συμπλήρωσε η Isabelle Fauvel: «Δεν μπορούμε να γίνουμε παρεμβατικοί και να προσπαθήσουμε να αλλοιώσουμε το τελικό αποτέλεσμα. Πιστεύω πως η πραγματική δύναμη κρύβεται στα χέρια των τηλεοπτικών σεναριογράφων, οι οποίοι κυριολεκτικά μπαίνουν στα σπίτια χιλιάδων ανθρώπων. Νιώθω πως αυτή η κουβέντα πρέπει να συμπεριλάβει τους ανθρώπους που κάνουν τηλεόραση. Το περιεχόμενό της παράγεται πιο γρήγορα από εκείνο του κινηματογράφου», τόνισε. Αναφέρθηκε επίσης στη “λίστα” που πρέπει στις μέρες μας να ακολουθήσουν οι σκηνοθέτες, με τους πολλούς κανόνες πολιτικής ορθότητας που καταλήγουν να κάνουν τη δουλειά τους δυσκολότερη.
Στο σημείο αυτό, η Έμμα Δοξιάδη αναφέρθηκε στο αίσθημα της αδυναμίας που νιώθουν αρκετοί άνθρωποι μπροστά στο μεγάλο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και ρώτησε τους ομιλητές αν υπάρχουν συγκεκριμένα αφηγηματικά εργαλεία για τη μετάδοση του πράσινου μηνύματος. «Τα εργαλεία είναι τα ίδια με τα εργαλεία της κοινής παραγωγής, απλώς με το περιβάλλον στο πίσω μέρος του μυαλού μας», απάντησε ο Bassam Alasad. Η υποσυνείδητη επιρροή είναι ο δρόμος, όπως σχολίασε η Έμμα Δοξιάδη, με μικρές λεπτομέρειες να αλλάζουν στο σενάριο και να «κλείνουν» το μάτι στον θεατή.
«Λαμβάνουμε συνέχεια δυστοπικά σενάρια», προσέθεσε η Isabelle Fauvel. Ζούμε σε περίπλοκες εποχές κι είναι δύσκολο να σκεφτόμαστε ουτοπίες. Αλλά πρέπει να πιστέψουμε πως κάτι μπροστά μας είναι καλό. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προοδεύσουμε αλλιώς. Δεν λέω να είμαστε αφελείς, αλλά να δώσουμε στον κόσμο την ελπίδα μετά την καταστροφή», τόνισε. Στο σημείο αυτό, ο Bassam Alasad ανέφερε την κωμωδία ως το καλύτερο είδος για τη μεταφορά πράσινων μηνυμάτων, γιατί ο θεατής γελάει, ρίχνει τις άμυνές τους και αποδέχεται ευκολότερα το μήνυμα: «Όπως είπε και ο Κέρμιτ ο βάτραχος, είναι δύσκολο να είσαι πράσινος», ολοκλήρωσε.
