Το Σάββατο, 6 Ιουλίου ο σκηνοθέτης και animator Φωκίων Ξένος παρουσίασε στην Αγία Άννα τις mixed media τεχνικές και το πάντρεμα του ψηφιακού με το αναλογικό στη δημιουργία animation. Μέσα από την πολυβραβευμένη του πρώτη ταινία, με τίτλο Heatwave, ο δημιουργός μίλησε στο κοινό για τη διαδικασία ανακάλυψης νέων τεχνικών animation και το προσωπικό του ταξίδι από τον ρόλο του VFX artist και του digital designer σε αυτόν του stop-motion filmmaker.
Η παρουσίαση ήταν το προσωπικό ταξίδι του Φωκίωνα Ξένου από τα φοιτητικά του χρόνια και την αρχή της καριέρας του ως animation artist μέχρι και την ολοκλήρωση της πολύ επιτυχημένης του ταινίας, Heatwave, την οποία έδειξε στο κοινό. Είχε προηγηθεί προβολή της την προηγούμενη μέρα στο σινέ Απόλλων στα Λουτρά Αιδηψού, στο πλαίσιο του 3ου Evia Film Project.
Μετά την προβολή, εξήγησε πως η ταινία πήρε σε αυτόν και την ομάδα του σχεδόν έναν χρόνο για να ολοκληρωθεί. Στη συνέχεια ανέφερε πως η πρώτη του επαφή με την πιο απλή μορφή animation, το 2D, έγινε σε ένα πανεπιστημιακό μάθημα, πίσω στο 2011, το οποίο μάλιστα δεν του άρεσε καθόλου, γιατί ο καθηγητής τους υποχρέωσε να χρησιμοποιήσουν χαρτί και μολύβι. Χρόνια αργότερα, κατάλαβε πως αυτή η διαδικασία, αν και χρονοβόρα και πολύ κοπιώδης, είναι αποδοτική.
Μετά από έρευνα στον χώρο πέρασε στο πεδίο των motion graphics, τα οποία του επέτρεψαν να μπει στην αγορά εργασίας, στον χώρο της διαφήμισης και του post production. Όπως δήλωσε, όμως, δεν ήταν καθόλου ικανοποιημένος: «Έπιασα τον εαυτό μου να περιορίζομαι και να φτιάχνω τα έργα μου όπως τα έβλεπα σε tutorials στο διαδίκτυο. Ανταποκρινόμουν στις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις, αλλά δεν έκανα σχεδόν καμία δημιουργική προσπάθεια. Τα αποτελέσματα ήταν πανομοιότυπα με αυτά που έβλεπα στο διαδίκτυο. Αυτό δεν ήταν πρόβλημα του λογισμικού -είμαι μεγάλος φαν της τεχνολογίας. Ο υπολογιστής και το λογισμικό είναι απλώς ένα εργαλείο. Το θέμα είναι πώς χειρίζεσαι τα εργαλεία αυτά, να φτάνεις τη διαδικασία μέχρι εκεί που είσαι ευχαριστημένος και να μην πέφτεις στην παγίδα της αυτοματοποίησης», δήλωσε.
Τόνισε, επίσης, πως, για τον ίδιο, ήταν πολύ σημαντικό να βρίσκει τον χρόνο για να αποστασιοποιείται από τις οθόνες. Χρειάζεται προσωπικός και δημιουργικός χρόνος. Για τον Φωκίωνα Ξένο, είναι εξίσου σημαντικός και ο χρόνος στον οποίο κάνει πράγματα με τα χέρια του. Η ανάγκη αυτή ήταν και η αρχή της επαφής του με το stop motion, το οποίο πλέον είναι η μεγάλη του αγάπη.
Η αλλαγή στην καριέρα του έγινε όταν άρχισε να φτιάχνει το δικό του υλικό: «Το 2014 ξεκίνησα να συνδυάζω φυσικά με ψηφιακά αντικείμενα και βρήκα σιγά σιγά το ύφος μου. Ήθελα να είμαι πιο περίεργος σχετικά με το τι κάνουν οι υπόλοιποι άνθρωποι και να μην επαναπαύομαι. Ήθελα να πειραματιστώ με διαφορετικές mixed media τεχνικές. Επειδή παρατήρησα πως πολλές ταινίες που μου άρεσαν προέρχονταν από το ίδιο πανεπιστήμιο, το NFTS στη Μεγάλη Βρετανία, το 2016 έκανα αίτηση εκεί και με πήραν. Το Heatwave που παρακολουθήσατε είναι η πτυχιακή μου από τις σπουδές μου εκεί».
Σχετικά με την πολυβραβευμένη ταινία του, ανέφερε πως σκεφτόταν το ελληνικό καλοκαίρι όταν το έφτιαχνε και ήθελε να είναι χρωματιστό και χαρούμενο. Χρησιμοποίησε ένα συγκεκριμένο είδος πηλού που προσομοίαζε στο ανθρώπινο δέρμα, και μάλιστα έναν πηλό, ο οποίος δημιουργεί ένα ιδιαίτερο εφέ όταν έρχεται σε επαφή με το φως: «Το καλοκαίρι έχει μια ρυθμική και επαναλαμβανόμενη φύση, γι’ αυτό η ταινία έχει λούπες και επαναλήψεις», σχολίασε.
Ανέφερε πόσο δύσκολο και χαοτικό είναι το animation για κάποιον που δεν γνωρίζει ακριβώς τι κάνει: «Φυσικά, είναι οκ να μην ξέρεις τι κάνεις, εφόσον γνωρίζεις ότι τουλάχιστον το ψάχνεις. Για μένα, είναι καλό να δοκιμάζω πολλά πράγματα στην αρχή της δημιουργικής διαδικασίας, να τεστάρω, να απορρίπτω, να πειραματίζομαι».
Στην ταινία χρησιμοποιήθηκαν 3 τεχνικές animation: cut out, claymation & replacement animation. Η τρίτη κατά σειρά είναι μάλιστα μια τεχνική κάπως ξεπερασμένη, που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σχεδόν 100 χρόνια πριν. Στον Φωκίωνα Ξένο αρέσει να επικαιροποιεί παλιές τεχνικές και να τις φέρνει στο σήμερα: «Τα backgrounds της ταινίας ήταν προκατασκευασμένα, ενώ η ταινία είναι συνολικά ένα κατασκεύασμα ανάμεσα στο 2D και το 3D. Δύο βοηθοί μου έφτιαξαν μέσα σε δύο εβδομάδες περίπου 800 πήλινα ανθρωπάκια για τις ανάγκες της ταινίας. Απελπισμένοι, κοντά στο τέλος της διαδικασίας μου έλεγαν πως τα έβλεπαν στον ύπνο τους», αστειεύτηκε.
Το σετ ήταν δύο μέτρα σε μήκος, φτιαγμένο με πολύ απλά υλικά. Ο Φωκίων Ξένος προτίμησε να αφιερώσει χρόνο στην κατασκευή πολλών χαρακτήρων και όχι στη λεπτομέρεια της κατασκευής. Η ταινία ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη, κέρδισε πάνω από 40 βραβεία, έκανε την πρεμιέρα της στο Annecy, το μεγαλύτερο Φεστιβάλ animation στον κόσμο και ταξίδεψε σε πολλά μέρη του κόσμου.
«Για να καταλάβεις κάτι δεν ακολουθείται μια γραμμική διαδικασία. Πρέπει να τεστάρεις, να αξιολογείς, να διαλύεις και να ξαναφτιάχνεις. Αν δοκιμάζετε κάτι καινούριο, αποδεχτείτε πως την πρώτη φορά θα είναι απαίσιο. Είναι μέρος της διαδικασίας αυτό. Χρειάζεται πάντα λίγο παιχνίδι και λίγος πειραματισμός. Μην στεναχωριέστε και μην το παίρνετε προσωπικά. Η ζωή έχει ήδη αρκετό δράμα, δεν χρειάζεται να μεταφερθεί και στο έργο σας» συμβούλεψε τους φοιτητές.
Πρόσθεσε πως του αρέσει πολύ η ιδέα «το λάθος μεγαλύτερο της τέχνης», γιατί από το λάθος γεννιούνται όλα, είναι σημαντικό κομμάτι της δημιουργικής διαδικασίας. Ανέφερε πολλές φορές πως προσεγγίζει πάντα το επάγγελμά του με μια λογική παιχνιδιού. Από την απόφαση να ασχοληθεί με τη γραφιστική, μέχρι τα επόμενά του βήματα και την αλλαγή στην καριέρα του, απεχθανόταν ανέκαθεν την εκτελεστική διαδικασία που επικρατεί στις αμιγώς εμπορικές δουλειές: «Κάνω πολλά πράγματα που δεν μου αρέσουν, δουλειές που είναι περισσότερο περιεχόμενο, παρά τέχνη. Ωστόσο, όλες τις τεχνικές δεξιότητες που χρειάστηκα για να κάνω αυτό που μπορεί κάποιος να ονομάσει τέχνη, τις απέκτησα κάνοντας δουλειές τετριμμένες και εμπορικές».
Ολοκλήρωσε λέγοντας πως η δημιουργική διαδικασία είναι συνήθως ένα κολάζ εμπειριών παρά μια ξαφνική επιφοίτηση και πως αυτό που ονομάζουμε «καλλιτεχνικό ύφος» είναι μάλλον αυτό που προκύπτει αν κάνεις πάρα πολλές ώρες μια συγκεκριμένη δουλειά.
