ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΖΟΝΤΑΣ 16/3
Ο διαφορετικός δρόμος που ακολουθεί κάθε δημιουργός αναζητώντας την έμπνευσή του, βρέθηκε στο επίκεντρο του «Κουβεντιάζοντας», που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 16 Μαρτίου στην αίθουσα Excelsior του ξενοδοχείου Electra Palace, στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων του 11ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Εικόνες του 21ου αιώνα.
Στη συζήτηση συμμετείχαν οι σκηνοθέτες Ντιέγο Ριβέρα Κον / Diego Rivera Kohn (Ex-Voto For Three Souls – αφιέρωμα στα μεξικανικά ντοκιμαντέρ), Τομ Βαν Ζάντβορντ / Tom Van Zantvoort (A Blooming Business - Ανθρώπινα δικαιώματα), Οζγκούρ Ντογκάν / Ozgur Dogan (On The Way To School - Όψεις του κόσμου) Φάμπιο Ούιτακ / Fabio Wuytack (Persona Non Grata - Καταγραφή της μνήμης) και Ζάντρα Λερ / Sandra Lohr (Figuring Out Father – αφιέρωμα στα αυστριακά ντοκιμαντέρ). Ρόλο συντονιστή είχε ο καταξιωμένος Καναδός δημιουργός Peter Wintonick, δύο ντοκιμαντέρ του οποίου προβάλλονται στην 11η διοργάνωση, ενώ στην συζήτηση συμμετείχε και η Άλι Ντερκς / Ally Derks, διευθύντρια του διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ (IDFA).
Στην ταινία Ex-Voto For Three Souls, που περιγράφει την προσμονή τριών πιστών Μεξικανών για ένα θαύμα, για το οποίο έχουν κάνει τάμα, ο Ντιέγο Ριβέρα Κον εκφράζεται χρησιμοποιώντας, όπως λέει χαρακτηριστικά, «την ουσία του κινηματογράφου, δηλαδή το χώρο, το χρόνο και το φως. Μ’ αυτό το ντοκιμαντέρ ήθελα να συνδεθώ με όλους όσοι ελπίζουν να συμβεί κάτι. Αφορμή για το συγκεκριμένο πρότζεκτ ήταν μια προσωπική εμπειρία. Είχα κάνει για τη γαλλική τηλεόραση ένα ρεπορτάζ αναφορικά με έναν δημιουργό εικονισμάτων και βρισκόμουν στη διαδικασία του μοντάζ, όταν έπαθα ένα σοβαρό τροχαίο ατύχημα. Κατά ειρωνικό τρόπο, ο καλλιτέχνης μου χάρισε ένα τέτοιο εικόνισμα, για να γίνω καλά. Από τότε γοητεύτηκα από αυτά τα αναθήματα».
Τα θαύματα, ή ακόμη και η ελπίδα γι’ αυτά, απουσιάζουν από το ντοκιμαντέρ A Blooming Business του Τομ Βαν Ζάντβορντ, στο οποίο αποκαλύπτονται οι άθλιες συνθήκες εργασίας των γυναικών που απασχολούνται στις αχανείς εκτάσεις καλλιέργειας λουλουδιών, στην Κένυα. «Βρέθηκα στην Κένυα το 2003, με ένα άλλο πρότζεκτ και έζησα την σκληρή πραγματικότητα των γυναικών που αναγκάζονται να δουλεύουν ατελείωτες ώρες αφήνοντας τα παιδιά τους μόνα τους και στο έλεος αδίστακτων ανθρώπων. Παρόλα αυτά καμία τους δεν τολμούσε να μιλήσει ανοιχτά για όσα περνούσε. Χρειάστηκαν πολλές επαφές και συζητήσεις μαζί τους, προκειμένου να μοιραστούν τις ιστορίες τους».
Για τον Οζγκούρ Ντογκάν, που σκηνοθέτησε μαζί με τον Ορχάν Εσκικόι το ντοκιμαντέρ On The Way To School, η καταγραφή της ιστορίας ενός Τούρκου δασκάλου που διορίζεται σ’ ένα απομακρυσμένο χωριό του Κουρδιστάν, όπου οι μαθητές δεν μιλούν τουρκικά, είχε αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία. «Είμαι κι εγώ Κούρδος και έμαθα να μιλώ τουρκικά σε ηλικία 7 ετών. Η ιδέα για την ταινία, πάντως, προέκυψε όταν ένας φίλος μας, δάσκαλος, άρχισε να μας αφηγείται ξεκαρδιστικά περιστατικά από την εμπειρία του σ’ ένα κουρδικό χωριό, από όπου όμως ανυπομονούσε να φύγει».
Ο Φάμπιο Ούιτακ, καταγράφει στο ντοκιμαντέρ του Persona Non Grata, το αποτύπωμα που άφησε ο ιερέας πατέρας του στις φτωχογειτονιές του Καράκας, στη Βενεζουέλα. Ο δημοφιλής ιερέας, ακτιβιστής και επαναστάτης τελικά εξορίστηκε από το καθεστώς της χώρας, για να μπορέσει να επιστρέψει τρεις δεκαετίες αργότερα. «Η επιστροφή στη Βενεζουέλα ήταν και η αφορμή για να ασχοληθώ με την σκηνοθεσία. Ήμουν 18 ετών όταν πήραμε την άδεια επαναπατρισμού και μόλις αντίκρισα το πλήθος κόσμου που περίμενε τον πατέρα μου στο αεροδρόμιο, σκέφτηκα ότι αυτό είναι τόσο σπουδαίο, που πρέπει να το γυρίσω σε ταινία», είπε ο Φάμπιο Ουίτακ και συμπλήρωσε: «Στο σπίτι μας στο Βέλγιο δεν είχαμε τηλεόραση, από επιλογή της μητέρας μου. Για να ισοσκελίζεται η κατάσταση, πηγαίναμε πολύ συχνά στον κινηματογράφο. Ποτέ, όμως, δεν είχα σκεφτεί ότι κάποια ημέρα θα βρισκόμουν πίσω από το πανί, δημιουργώντας ταινίες».
Τέλος, η Ζάντρα Λερ, η οποία ξεκίνησε την πορεία της στην δημοσιογραφία και στράφηκε στην σκηνοθεσία για να αποτυπώσει την ιστορία της Sophie Templer – Kuh, κόρης του Αυστριακού αναρχικού και ψυχαναλυτή Otto Gross, στην πρώτη της ταινία, Figuring Out Father, είπε χαρακτηριστικά: «Είχα δημοσιεύσει ένα κείμενο για εκείνη το 2003 και, έπειτα από πολλές συναντήσεις μας, συνειδητοποίησα ότι ένα ντοκιμαντέρ θα ήταν κάτι πολύ μεγαλύτερο από οποιοδήποτε κείμενο. Για μένα, το επίκεντρο είναι η δική της ιστορία και όχι εκείνη του Otto Gross».
